Allesverlammende angst voor (kinder)spijt

De allesverlammende angst voor (kinder)spijt… Lezeres Alot Vonk heeft er een indrukwekkend persoonlijke verhaal over geschreven. Volgens mij herkenbaar voor veel vrouwen die geen moeder willen worden, maar twijfelen of dat wel de juiste beslissing is.

“Twijfels over studiekeuze; bang om een baan op te zeggen; de knoop doorhakken voor het beëindigen voor een relatie: angst voor spijt is bij mij meer dan eens een drijfveer geweest om eindeloos te wikken en te wegen voordat ik ergens een keuze in durfde te maken. Tijdens het dertigersdilemma is voor niemand keuzestress en de angst voor spijt een vreemd gegeven volgens mij. En toch lijkt spijt nergens zo een beladen en groot onderwerp als bij de keuze voor wel of vooral geen kinderen krijgen.

Nooit kinderen

Toen ik 32 was begon de golf waarin om mij heen iedereen begon aan settelen, hypotheken en baby’s. Ik niet, want mijn stormachtige zesjarige relatie was met een enorme dramatische knal geëindigd en het laatste waar ik überhaupt over wilde en kon nadenken was een nieuwe relatie, laat staan settelen en wat daarbij hoort.

Bovendien had ik altijd om het hardst geroepen dat ik nooit kinderen wilde. Als kind van gescheiden ouders, en nadat ik in mijn puberteit nog van dichtbij de tweede leg van mijn moeder groot heb zien worden, was mijn idee van de roze wolk al flink bijgesteld. Ik besefte al heel jong dat kinderen opvoeden absoluut geen makkelijke taak is en je er echt een hoop voor moet opgeven. Nu was, met het beëindigen van mijn relatie, ook nog de naïviteit doorboord dat “liefde altijd genoeg moet zijn”. 

Oudere partner mét puberkinderen

Prompt werd ik smoorverliefd op een man van 17 jaar ouder met twee puberkinderen. Al snel werd duidelijk dat hij eigenlijk geen kinderen meer wilde en dit onderwerp wel graag wilde bespreken en toetsen hoe ik daarin stond. Aangezien ik overtuigd nooit kinderen had gewild gaf ik meteen aan dat dit geen probleem was.

Toen begon ineens alles te rommelen in mijn hoofd. Want wat nou als hij (hoogstwaarschijnlijk) eerder dood zou gaan dan ik, dan zou ik zelf geen gezin hebben? En wat als het nu uit zou gaan als ik al boven de 40 jaar oud ben? Dan is zowel de vruchtbaarheid en keuze me ontnomen, heb ik geen relatie én geen optie op kinderen meer! En wat nu als ik op mijn 37e alsnog rammelende eierstokken krijg en dan een grote liefde vaarwel moet zeggen om in marathon tempo op tijd nog een andere zaaddonor te vinden? En wat dan als die zaaddonor dan niet kan tippen aan die grote liefde die ik heb verlaten? Zou ik dan mét kind wel gelukkiger zijn, maar alsnog miserabel ongelukkig met die zaaddonor? Met andere woorden: wat nu als ik straks spijt krijg van mijn keuze voor geen kinderen?!

Verlammende paniek

Ineens bleek mijn overtuiging om kindervrij te zijn een stuk makkelijker te geloven toen ergens de deur nog op een kier stond en ik nog niet écht een definitieve keuze hoefde te maken. Nu lag ik maanden eindeloos wakker van hoe overtuigd ik daar echt van was en kreeg totaal verlammende paniek van de gedachte dat ik later spijt zou krijgen.

De omgeving hielp absoluut niet mee, aangezien de meesten bovenop de (eventueel aanstaande) roze babygolf aan het deinen waren en alleen maar de mooie dingen van kinderen hebben dan wel krijgen konden benoemen. Als ik het woord kindervrij noemde of aangaf geen kinderen te willen werd ik aangekeken alsof ik van een andere planeet kwam.

‘Daar krijg je gegarandeerd spijt van, meisje!’

Toen viel mij pas op: bij vrijwel ieder ander levensonderwerp waar je over aan het dubben bent kunnen andere mensen mee gaan in je overwegingen en begrijpen ze je twijfels. Maar vrijwel uitsluitend bij het onderwerp kinderen vragen mensen zonder enige remmingen: “Maar ben je dan niet bang dat je later heel erg spijt krijgt?!” Zelfs een wildvreemde man waar ik in de kroeg even gezellig oppervlakkig mee stond te babbelen (en hij een foto van zijn superschattige zoontje liet zien, vroeg of ik kinderen had en ik zei “nee, maar ik wil ze ook niet”) zei plompverloren ‘daar krijg jij gegarandeerd spijt van, meisje’. Het leek bijna wel een bedreiging!

Kinderen krijgen heeft voor vrouwen natuurlijk een houdbaarheidsdatum wat resulteert in een soort doemscenario. Na een bepaald punt (meestal ergens na je veertigste) kun je nooit meer terugkomen op deze keuze. Die onomkeerbaarheid van die keuze zorgt voor een soort urgente nu of nooit gevoelens waarvan iedereen lijkt te denken dat ze je daarom nog eens extra moeten waarschuwen voor het naderende onheil dat je niet meer terug kunt komen op deze beslissing. Toen mijn spijtpaniek daardoor een nieuw hoogtepunt had bereikt, deed ik het enige dat ik nog kon bedenken: ik ging in therapie.

‘Spijt is een ongrijpbaar begrip’

Tijdens therapie (van overigens een toptherapeute, iedereen aan te raden) ben ik hard bezig geweest om het fenomeen “spijt” eens goed voor mezelf te ontleden. Als ik dan zó vreselijk bang was voor spijt dat het me zelfs maanden wakker kon houden, wat is spijt dan precies?! Spijt is namelijk nogal een ongrijpbaar begrip. Je kunt het niet zien of vastpakken. Het valt op voorhand nooit goed te voorspellen of het gaat ontstaan en het is zelfs niet eens echt een concrete emotie. In de Dikke van Dale wordt het omschreven als “besef dat je iets niet had moeten doen” (frappant genoeg niet als iets wat je wél had moeten doen!). In Engelse woordenboeken vind je vergelijkbare termen, alhoewel een van de omschrijvingen in het Merriam Webster woordenboek spijt beschrijft als ‘een uiting van verontrustende emoties (zoals verdriet)’, welke wellicht dichter in de buurt komt.

Hoe rationeler je kijkt naar de vage term ‘spijt’ hoe absurder het soms wordt dat dit woordje zo een impact kan hebben op je denk- en keuzeproces! Zeker als je bedenkt dat die spijt blijkbaar ook door de maatschappij als een vooral absoluut-te-ontwijken en gevaarlijk eindstation wordt gezien. Alsof er, als je al ooit spijt krijgt, het leven ophoudt te bestaan en alles erna nooit meer zin heeft en je de boel wel kan opgeven. Geen wonder dat het begrip dan zoveel angst aanjaagt bij zoveel mensen en in dit geval vrouwen die twijfelen over het krijgen van kinderen. 

Eerlijk vragenrondje

Als zoveel vrouwen bang zijn voor kinderspijt en het zo een belangrijk onderwerp is in het keuzeproces, zouden er toch ook veel vrouwen (en wellicht ook mannen) moeten zijn die later daadwerkelijk voelen de verkeerde keuze hebben gemaakt en mij precies kunnen vertellen hoe afschuwelijk hun leven is nu ze spijt hebben? Wat zeggen die ervaringsdeskundigen met spijt? Het is uiteraard verre van een gedegen bevolkingsonderzoek, maar na een eerlijk vragenrondje in mijn toch wel uitgebreide netwerk met mensen van 50 jaar of ouder, met én zonder kinderen, heeft niemand echt spijt (hooguit mensen die heel graag kinderen wilden en ze niet konden krijgen, wat uiteraard wel heel verdrietig is).

In beide groepen zijn mensen zich bewust van de gevolgen die hun keuze heeft gehad, zien de voor- én nadelen en vragen zich weleens af hoe het leven er uit had gezien als ze voor het andere hadden gekozen. Bij sommigen zijn daar ook wel eens tijdelijk momentopnames van spijtgevoelens geweest. Wat me opviel: spijtgevoelens leidden bij de meesten juist vaak tot een prikkel om het leven anders en beter aan te pakken of ervaringen die achteraf als “verdrietig maar onmisbaar” werden beschreven. Actuele spijt is wellicht soms zelfs een positieve stimulans om andere en betere keuzes te maken. Maar nergens hoorde ik dat spijt van de keuze voor wel of geen kinderen een permanente ongelukkige gemoedstoestand is geworden en ervoor gezorgd heeft dat het leven geen zin meer had of dat het heeft geleid tot enorme afschuwelijke ellende.

Doodeng monster

Na veel online research op internet op (inter) nationale fora en in andere blogs en onderbouwde bevolkingsonderzoeken (zoals Gabb et al, 2017 of Glass et al, 2018) blijkt deze consensus vrijwel hetzelfde. Uitzonderingen daargelaten, lijkt het enorm dreigende, allesomvattende, doodenge monster “spijt” waar ik een diepgewortelde angst voor had en dat leidt tot een zinloos en uitzichtloos, ongelukkig leven vrijwel niet te bestaan. Man, wat een opluchting was dat!

Om met de woorden van mijn toptherapeut te eindigen (alle credits aan haar!): de vraag of je later spijt krijgt als je wel of geen kinderen hebt gekregen is eigenlijk niet belangrijk. Het is vele male relevanter om je af te vragen hoe je, als deze spijt zich aandient, zélf in staat bent om met die gevoelens om te gaan. Spijt leidt tot verdriet, pijn en in sommige gevallen wellicht tot depressie en langdurig minder levensgeluk. Dat is niet leuk, maar niet onoverkomelijk en zeker niet het einde van je leven of de wereld. Dat verdriet kan ook zorgen voor nieuwe ervaringen, inzichten, inspiratie en het inslaan van nieuwe levenspaden.

Nieuwe draai

Ik slaap tegenwoordig weer als een roos, leef weer in het moment en wil nog steeds een kindervrij leven. Ik geniet van mijn vrienden (met én zonder kinderen), hobby’s, werk en natuurlijk mijn – inmiddels na vijf jaar nog altijd – grote liefde en ons modern family leven met tienerkinderen. En als ik later toch spijt krijg dat ik geen kinderen heb gekregen? Tsja, dan ben ik er inmiddels van overtuigd dat ik er dan wel weer uit kom en, ondanks verdriet, de spijt zal gebruiken om weer een mooie nieuwe draai aan het leven te geven. Bang ga ik er in ieder geval niet meer voor zijn en ik laat de angst voor latere spijt zeker niet meer de hoofdrol spelen in de keuzes van nu!”

Is deze angst voor spijt voor jou herkenbaar? Praat hierover mee in onze besloten Facebook-groep. Het spijt en de angst hiervoor komen ook aan bod in mijn boek De Twijfelmoeder. Wil jij ook je verhaal (anoniem) delen met de lezers van Twijfelmoeder.nl mail dan naar info@twijfelmoeder.nl o.v.v. lezerspost.

Twijfel jij over je kinderwens?

maart 25, 2020 /

Lezerspost